Vluchtvoorbereiding in de kleine luchtvaart
Bij vluchtvoorbereiding komt veel kijken. Denk aan weersvoorspellingen, notam’s, route- en brandstofplanning, weight & balance, kaarten, frequenties, uitwijkmogelijkheden, vliegplan, IMSAFE, etcetera. Iedere piloot leert dit in de opleiding en is hiermee bekend. Desondanks gebeuren er in de kleine luchtvaart regelmatig voorvallen die terug te voeren zijn op een niet volledige vluchtvoorbereiding. Gezien de risico’s hiervan is vluchtvoorbereiding opgenomen als een van de prioritaire veiligheidsinitiatieven in het Nederlands Actieplan voor Luchtvaartveiligheid (NALV) 2023 – 2026. Met dit artikel wil de overheid het belang van een goede vluchtvoorbereiding onder de aandacht brengen.
Het merendeel van de piloten bereidt een vlucht goed voor. Dat blijkt onder andere uit het toezicht dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) uitvoert. Toch zien we in de praktijk dat soms een deel van de voorbereiding minder aandacht krijgt dan nodig. Bij controles blijkt dat piloten soms bijvoorbeeld onvoldoende zicht hebben op de weight & balance, de brandstofplanning of weersvoorspellingen. De risico’s hiervan zijn divers. Van niet tijdig loskomen op een korte strip tot het niet halen van de alternate of belanden in condities beneden VMC minima tijdens een VFR vlucht.
Vluchtvoorbereiding in de kleine luchtvaart
Het grootste risico ontstaat als piloten in de buurt van ander luchtverkeer komen zonder zich er bewust van te zijn. Uit meldingen die bij het Analysebureau Luchtvaartvoorvallen (ABL) worden gedaan blijkt dat dit regelmatig voorkomt. De piloot vliegt bijvoorbeeld onbewust door een actieve para drop zone of over een actief zweefvliegveld. Ook gebeurt het dat piloten zonder toestemming (en zonder contact) gecontroleerd luchtruim of een tijdelijk gebied met beperkingen (TGB) invliegen. De kans op een botsing met ander luchtverkeer neemt in deze situaties toe.
Er zijn tal van factoren die bijdragen aan het ontstaan van dergelijke situaties. Van niet zorgvuldig controleren van notam’s tot vertrouwen op navigatie-apps terwijl per ongeluk de airspace warnings zijn uitgeschakeld of een verouderde data set is gebruikt. Ook onvoldoende kennis van de verschillende luchtruimklassen speelt een rol; piloten veronderstellen soms dat de luchtverkeersdiensten verantwoordelijk zijn voor separatie en het wijzen op andere luchtsportactiviteiten terwijl dit niet in alle luchtruimklassen het geval is. Er zijn diverse andere factoren te noemen. Wat al deze risicofactoren gemeen hebben, is dat ze ondervangen kunnen worden met een goede vluchtvoorbereiding.
Wat kunt u doen om uw vluchtvoorbereiding te verbeteren?
Een piloot is zelf verantwoordelijk voor een volledige vluchtvoorbereiding. Maar eenmaal het brevet op zak, zijn er voor veel piloten nog weinig momenten waarop reflectie plaatsvindt op de vluchtvoorbereiding en vliegvaardigheden. Om scherp te blijven is het raadzaam om de vluchtvoorbereiding eens met een andere piloot door te nemen. Twee mensen zien en weten vaak meer dan één. Raadpleeg bij twijfel een instructeur of vliegschool. Daarnaast is het raadzaam om het luchtvaartnieuws van belangenorganisaties als KNVvL en AOPA te volgen. En als er onverhoopt toch een incident plaatsvindt, meldt dit dan bij het ABL.
*Hoe vaak airproxen en luchtruimschendingen worden gemeld, staat op de website van de ILT.