Veiligheid

Nederlands luchtvaartveiligheidsprogramma (NLVP) 2020-2024

De veiligheid van de luchtvaart is erg belangrijk voor de Rijksoverheid. Om die reden is er een sterk veiligheidsmanagementsysteem ontwikkeld, dat is opgezet volgens internationale regels. Zo houden we zicht op de belangrijkste risico’s en weten we hoe we ons daartegen moeten beveiligen.

Maar we werken er ook aan om dit systeem steeds verder te verbeteren. Dat gaat via het Nederlandse luchtvaartveiligheidsprogramma (NLVP). Hierin gaat de Rijksoverheid na hoe het veiligheidsmanagementsysteem versterkt kan worden. Het programma richt zich op de:

• commerciële luchtvaart
• general aviation (ook wel kleine of algemene luchtvaart genoemd)
• onbemande luchtvaart

Nationaal Actieplan Luchtvaartveiligheid (NALV)

Naast het Nederlands luchtvaartveiligheidsprogramma wordt ook het Nationaal Actieplan Luchtvaartveiligheid (NALV) gemaakt. Dit plan geeft aan waar betere samenwerking tussen luchtvaartorganisaties en overheden nodig is. En of er nieuwe maatregelen moeten komen om veiligheidsrisico’s te verkleinen.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport (ILT) en de luchtvaartsector werken samen aan dit plan. Hiermee voldoen zij aan internationale afspraken en worden de doelen uit de Luchtvaartnota uitgevoerd.

Extra maatregelen voor veiligheid luchthaven Schiphol

In 2017 kwam het rapport Veiligheid vliegverkeer Schiphol uit van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV). Schiphol neemt de adviezen uit dit rapport over. Zo komt er bijvoorbeeld een extra taxibaan op het viaduct over de snelweg A4. Taxiënde vliegtuigen hebben dan meer ruimte in beide richtingen. Dit voorkomt gevaarlijke situaties.

Deze en andere maatregelen om de veiligheid op Schiphol verder te bevorderen zijn te vinden in de ‘Roadmap Safety Improvement Schiphol’. In 2018 maakten een aantal partijen uit de luchtvaartsector deze roadmap, die twee keer per jaar wordt bijgewerkt.

Bekijk alle maatregelen in de Roadmap safety improvement Schiphol.

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) controleert of de uitvoering van het stappenplan goed gaat en of de planning wordt gehaald. De ILT publiceert ook elk jaar een rapport over de veiligheid en duurzaamheid van het vliegveld.

Bekijk de Staat van Schiphol 2021 van de ILT.

Ontwikkeling integraal veiligheidsmanagementsysteem (ISMS) op luchthaven Schiphol

Verschillende luchtvaartpartijen werken op Schiphol samen om de veiligheid verder te verbeteren. Ze onderzoeken samen incidenten en nemen maatregelen die veiligheidsrisico’s verkleinen. De luchthaven heeft daarvoor met de partijen een integraal veiligheidsmanagementsysteem ISMS (Integral Safety Management Systeem) ontwikkeld.

Het ISMS bestaat uit Schiphol, Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL), luchtvaartmaatschappijen, tankdiensten en grondafhandelaren. Het ISMS vult de bestaande veiligheidsmanagementsystemen van de individuele organisaties aan, door gezamenlijke risico’s samen aan te pakken. Daarmee wordt de veiligheid op Schiphol nog meer verbeterd. Deze werkwijze gaat verder dan wat op dit moment internationaal verplicht is.

Actieve bescherming tegen pandemieën

Door luchtvaart kunnen ziektes zich snel over de wereld verspreiden. De Covid-19 pandemie maakte duidelijk hoe groot de gevolgen kunnen zijn voor de wereld.  En hoe ook de luchtvaart daarin geraakt wordt.

Het is dus erg belangrijk dat de invloed van gezondheidsrampen op de luchtvaart (medewerkers en passagiers) goed wordt onderzocht en gecontroleerd. Dat kan alleen als er nationale en internationale samenwerking is tussen de luchtvaart en gezondheidsorganisaties. Nederland neemt daarom actief deel aan verschillende Europese en internationale initiatieven.

Nieuwe beveiligingstechnieken op luchthavens

Er komen steeds meer beveiligingsmaatregelen op vliegvelden wereldwijd. Dat komt onder andere door (dreigende) aanvallen van terroristen en groeiende criminaliteit. De Rijksoverheid werkt daarom met luchthavens en vliegmaatschappijen aan nieuwe beveiligingstechnieken. Belangrijk daarbij is dat deze technieken niet alleen goed werken, maar ook passagiersvriendelijk zijn.

Het kabinet bekijkt daarnaast of er meer personeel nodig is voor grenscontroles op luchthavens. Is dat zo? Dan reserveert het kabinet geld om het aantal medewerkers van de Koninklijke Marechaussee uit te breiden.

Lees op de site van de Rijksoverheid wie verantwoordelijk is voor de beveiliging op luchthavens.

Samenwerking veilig vliegen over conflictgebieden

Na de ramp met vlucht MH17 wordt internationaal, Europees en nationaal meer en beter samengewerkt, zodat de risico’s van vliegen over conflictgebieden kleiner worden gemaakt.

Ook wordt informatie over de risico’s beter gedeeld. Dit staat in het opvolgingsonderzoek Vliegen over conflictgebieden – Opvolging aanbevelingen MH17 Crash van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Het opvolgingsonderzoek volgde op het onderzoek uit 2015 van de Onderzoeksraad naar de oorzaak van de crash en de vraag waarom vlucht MH17 over een conflictgebied vloog. De Onderzoeksraad heeft toen 11 aanbevelingen gedaan om de risico’s wereldwijd zoveel mogelijk te beperken.

Nederland bekijkt ook zelf hoe het delen van dreigingsinformatie kan worden verbeterd en wat verder kan worden gedaan op internationaal en Europees niveau. Zie hiervoor de Kabinetsreactie van 26 november 2021 op het onderzoek van de Onderzoeksraad, Veilige vliegroutes – Reageren op escalerende conflicten, 2021.

Onderzoek naar eisen voor cybersecurity

Steeds meer processen gaan automatisch in de luchtvaart. Dat is fijn, want het gebruik van computers en computerprogramma’s maakt de luchtvaart veiliger. Maar het kan ook onveilige kanten hebben. Computers kunnen het opeens niet meer doen. Bijvoorbeeld door een storing of aanval van terroristen. De Rijksoverheid en luchtvaartbedrijven werken daarom aan manieren om de luchtvaart daartegen te beschermen.

Dat doen luchtvaartbedrijven door te zorgen dat bij uitval en storingen hun systemen goed beschermd zijn. De Rijksoverheid doet dat door te onderzoeken of er extra eisen gesteld moeten worden aan bijvoorbeeld back-upsystemen en noodplannen van luchtvaartsystemen. Want we willen er ook in de toekomst zeker van zijn dat alles veilig is.

Nieuwe regels voor drones en onbemande vliegtuigen

Onbemande vliegtuigen en drones zijn nieuwe gebruikers in het luchtruim en op luchthavens. De Rijksoverheid onderzoekt hoe dit nieuwe vliegverkeer veilig geleid kan worden. Zodat dit geen problemen oplevert voor de vliegtuigen die er al zijn. Daarom zijn er eind 2020 nieuwe regels voor drones gekomen. Zo moeten dronevliegers een examen afleggen over luchtvaartregels en veiligheid. Voor het herkennen en volgen van drones werken we aan een nieuw verkeersleidingsysteem: U-space. En ook voor het veilig vliegen met onbemande vliegtuigen wordt een actieplan gemaakt.

Drones kunnen nieuwe risico’s opleveren. Bijvoorbeeld doordat ze worden misbruikt voor terroristische doelen. Daarom laat de Rijksoverheid onderzoeken hoe drones kunnen worden opgespoord en uitgeschakeld met bijvoorbeeld verdedigingsdrones, ook wel counterdrones genoemd.

Lees meer over de regels voor onbemande luchtvaart.

Meer geld voor toezicht op de luchtvaart

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) bewaakt de veiligheid van de burgerluchtvaart. De inspectie bekijkt onder meer of luchthavens, luchtverkeersleiding en luchtvaartmaatschappijen zich houden aan de (internationale) eisen voor veiligheid.

Het Analysebureau luchtvaartvoorvallen van de ILT onderzoekt voorvallen uit de Nederlandse luchtvaart. Het doel is hiervan te leren en zo de veiligheid verder te verbeteren. De Rijksoverheid gaat na of de komende jaren extra geld moet worden uitgegeven aan kennis, capaciteit en middelen van de ILT.

Lees meer over de werkzaamheden van de ILT in de luchtvaart.

Regels voor bouwen rond Schiphol

In de omgeving van vliegvelden mag niet zomaar worden gebouwd. Want dit kan gevaarlijk zijn voor de mensen die er gaan wonen of voor de vliegtuigen die er vliegen.

De Rijksoverheid heeft rondom Schiphol verschillende zones aangewezen. Voor iedere zone gelden andere regels of beperkingen. Bijvoorbeeld regels voor de maximale hoogte van gebouwen en windmolens. Een overzicht van de regels en beperkingen per zone staat in het Luchthavenindelingbesluit. De regels gaan over geluidsoverlast, veiligheid van omwonenden en vliegveiligheid.

De Rijksoverheid ontwikkelt ook nieuw beleid om te zorgen dat onder andere vliegroutes bij luchthavens veilig zijn en de apparatuur van de luchtverkeersleiding goed werkt. Zodat ongelukken op en rond vliegvelden voorkomen worden.

Lees meer over de mogelijkheden voor bouwen rond Schiphol.